Curcumine en kanker

Curcumine, van specerij tot middel tegen kanker

Een van de meest bekende en veelbelovende kruiden met een mogelijk geneeskundige werking is curcumine, een geel gekleurde specerij die voorkomt in de plant curcuma longa, ook wel turmeric genoemd. Naast de sterke ontstekingsremmende kwaliteiten die hebben gezorgd voor populariteit bij patiënten met gewrichtsklachten is curcumine een goede kandidaat om ooit te worden ingezet in de strijd tegen kanker. In India is het gebruik van curcumine uitermate populair als onderdeel van curry. En interessant in dit verband is dat uit bevolkingsonderzoek blijkt dat er in India tot wel een factor drie minder kanker voorkomt dan in vergelijkbare landen. Het is echter nooit overtuigend wetenschappelijk aangetoond dat dit door curcumine komt.

Curcumine lijkt werkzaam tegen kankercellen

Ondertussen is er wel een grote hoeveelheid onderzoek verricht met Curcumine waaruit blijkt dat de stof op diverse manieren werkzaam is tegen kanker. Zo is gebleken dat wanneer curcumine wordt toegevoegd aan gekweekte kankercellen buiten het lichaam (zogenaamd in vitro onderzoek) dit ongewenste celdelingen remt, de vorming van bloedvaten in tumoren tegengaat en bovendien kankercellen gevoeliger kan maken voor chemotherapie en bestraling. Bij daaropvolgende testen met proefdieren werd gevonden dat curcumine helpt kanker te voorkomen die wordt veroorzaakt door kankerverwekkende stoffen en dat tevens de groei wordt geremd van kwaadaardige menselijke tumoren die bij de muizen worden geïmplanteerd. 

Er zijn echter een paar belangrijke obstakels om curcumine ook daadwerkelijk te ontwikkelen tot een erkend middel tegen kanker. Het eerste probleem heeft direct te maken met de stof zelf en dat is dat curcumine nagenoeg niet wordt opgenomen vanuit de darm. Nu zou dat voor de preventie van maag- of darmkanker zelfs een voordeel kunnen zijn omdat op die manier de grootste hoeveelheid curcumine bij de darmwand zelf terecht komt. Het wordt natuurlijk een ander verhaal wanneer de tumor in een ander deel van het lichaam zit. Gelukkig blijken er mogelijkheden om de opname vanuit de darm te verbeteren. Zo blijkt dat door het toevoegen van een beetje zwarte peper de opname van curcumine in het bloed tot wel een factor 20 toeneemt. Mogelijk is het niet geheel toevallig dat in India curcumine wordt genuttigd als curry waarbij een van de overige ingrediënten peper betreft! De opname kan zelfs nog verder verbeterd worden met behulp van een speciale formulering Bio-CM100® die in een aantal supplementen in België en Nederland verkrijgbaar is. Het tweede probleem is het gebrek aan belangstelling vanuit de farma industrie om curcumine tot geneesmiddel te ontwikkelen vanwege de onmogelijkheid om de stof te patenteren en daarmee in latere instantie met hoge prijzen de investering terug te verdienen en winst te maken. 

Eerste onderzoek bij kankerpatiënten is hoopvol 

Gelukkig zijn er al wel een aantal kleine klinische onderzoeken met curcumine gepubliceerd en die zijn hoopgevend. Allereerst weten door bevolkingsonderzoek uit India we dat curcumine veilig is in de doseringen die actief zijn tegen kanker. Voorts blijkt dat curcumine het ontstaan van darmpoliepen tegengaat, bestaande darmpoliepen doet verminderen en daarmee kan voorkomen dat deze ontaarden in dikke darmkanker. Andere onderzoeken tonen aan dat curcumine de progressie van alvleesklierkanker afremt en dat de zogenaamde PSA bloedwaarde die als maat wordt gehanteerd voor de progressie van prostaatkanker na behandeling met curcumine afneemt. Een ander interessant onderzoek toonde aan dat bij rokers, die vanwege de inhalatie van kankerverwekkende stoffen doorgaans veel abnormaal DNA in de urine hebben, dit afnam na curcumine gebruik. Dit laatste lijkt te suggereren dat curcumine DNA beschadigingen tegengaat waarvan we weten dat die ten grondslag liggen aan het ontstaan van kanker.

Ondanks dat we nu dus belangrijke aanwijzingen hebben dat curcumine zowel bij het voorkomen als het behandelen van kanker effectief kan zijn is er veel meer dat we nog niet weten dan wel. Bijvoorbeeld, wat is de optimale dosering bij preventie of behandeling, bij welke vormen van kanker werkt het en met welke andere middelen kan het worden gecombineerd? En wat is nu wijsheid voor de lezer terwijl we nog zoveel vragen hebben?

Dagelijks curcumine, doen of niet?

Mijn advies luidt dat het voor iedereen zeker aan te raden valt om regelmatig curcumine als spijs aan je eten te voegen of desnoods toe te voegen aan drank zoals melk waarvoor op het internet recepten zijn te vinden. Wanneer je dit elke dag wilt doen specifiek ter preventie van kanker zou ik de hoeveelheden niet overdrijven en beperken tot ongeveer 0,5 gram per dag waarvan ongeveer eentiende deel bestaat uit peper. Ook kun je een supplement dat Bio-CM100® bevat overwegen. Wanneer je aan kanker lijdt is de situatie natuurlijk totaal verschillend en zou ik een theelepel (pakweg 4 gram) curcumine per dag nemen gemengd met wat zwarte peper. Doe dit laatste echter wel in overleg met je behandelde arts, zeker tijdens een periode waarin je wordt bestraald of met een chemokuur wordt behandeld. Ook bij een eventueel chirurgische ingreep is het goed om vooraf te melden dat je curcumine inneemt omdat hierdoor je bloedstolling kan verminderen. 

Overigens is de kans groot dat je arts slechts een zeer beperkte kennis heeft van curcumine. En dat is jammer, niet alleen vanwege de potentie als geneesmiddel maar ook vanwege de interessante smaak bij gebruik als specerij. William Cortvriendt is medicus en auteur van diverse bestsellers over de relatie tussen leefstijl, ziekte en gezondheid zoals Hoe word je 100 en Lichter. Binnenkort wordt zijn nieuwe boek Kankervrij gepubliceerd over wat we zelf kunnen doen om kanker te overwinnen.