Skip to content

Moerman Dieet

De trouwe lezers van mijn column in dit blad zal het niet onopgemerkt zijn gebleven dat mijn onderwerpen de laatste maanden steeds te maken hebben met kanker. Het een en ander heeft uiteraard te maken met het feit dat ik een boek over kanker aan het schrijven ben en er zoveel onderwerpen opborrelen, dat ik er ook in mijn columns over wil schrijven. Het onderwerp kanker wekt begrijpelijkerwijs emoties op en ik krijg dan ook regelmatig e-mails van lezers met zowel persoonlijke als ook meer algemene vragen. Een van de meest gestelde vragen verraste me, namelijk wat ik van het Moermandieet vind en of het werkt tegen kanker. Blijkbaar is dit uit de vorige eeuw stammende advies om kanker te overwinnen nog springlevend.
Moermans1

Cornelis Moerman (1893-1988) was een in Vlaardingen praktiserende arts met als grote hobby het houden van postduiven. Het viel hem daarbij op dat zijn duiven geen kanker kregen en hij weet dit onder meer aan hun voeding. Meer en meer begon Moerman te geloven dat kanker bij mensen het gevolg is van een stofwisselingsstoornis die onze cellen gevoeliger maakt om tot kankercellen te degenereren. Hij liet zich daarbij inspireren door de Duitse Nobelprijswinnaar Otto Warburg. Deze had namelijk ontdekt dat kankercellen geen voedingsstoffen meer verbranden met behulp van zuurstof, maar dat deze uitsluitend kunnen groeien door zogenaamde fermentatie van grote hoeveelheden glucose. Moerman meende dat verkeerde eetgewoonten hiervan de oorzaak waren en propageerde al in de jaren dertig van de vorige eeuw dat er een relatie bestaat tussen voeding en kanker. Zijn visie werd gevolgd door een bepaald dieet dat volgens hem kanker kan genezen en dat later zijn naam ging dragen.

Moerman raadde aan om veel groenten, fruit, roomboter en kaas te eten, sinaasappelsap, citroensap, bessensap en karnemelk te drinken en juist geen koffie of thee. Verder diende suiker, vis en vlees te worden vermeden, inclusief sommige bronnen van koolhydraten zoals aardappelen. Andere koolhydraatrijke producten zoals honing, zilvervliesrijst en volkorenbrood mochten wel.

Vanaf het begin ontstond er veel controverse over de methode van Moerman. Het waren vooral berichten in de media over gevallen waarbij kanker vanwege zijn dieet zouden zijn genezen, die bijdroegen aan een gestaag toenemende bekendheid en populariteit vanaf het midden van de vorige eeuw. Het een en ander werd hem vooral door de gevestigde medische orde niet in dank afgenomen. De Inspecteur van Volksgezondheid stelde een onderzoek in vanwege tegen hem ingediende klachten, waarvan hij uiteindelijk werd vrijgesproken. Wel werd hij tot een boete veroordeeld, omdat hij zijn patienten de reguliere medische behandelingen voor kanker zou hebben onthouden.

De discussies over zijn antikankermethode liepen zo hoog op dat er in 1979 zelfs een Kamerdebat over werd gevoerd, waarna de regering besloot tot een officiële evaluatie van het Moermandieet. Uiteindelijk heeft dit voornemen tot onderzoek nooit geleid tot enige studie vanuit de overheid, omdat men het niet eens kon worden over de te volgen onderzoeksmethode. Wel is er in 1996 door volgelingen van Moerman het rapport Retrospectief Onderzoek Moermantherapie   gepubliceerd met interviews van patienten die baat zouden hebben ondervonden bij het dieet. Echter, een echt wetenschappelijk bewijs voor een positief (of negatief) effect van het Moermandieet is tot op de dag van vandaag nooit geleverd. Moerman werd vervolgens postuum in het jaar 2000 door de Vereniging tegen de Kwakzalverij uitgeroepen tot ‘kwakzalver van de eeuw’.

Maar, met de kennis van nu kunnen we ook zonder de wetenschappelijke studies over het Moermandieet komen tot een genuanceerd oordeel. Het is namelijk duidelijk dat Moerman in een paar opzichten wel degelijk gelijk had. We weten ondertussen uit talrijke studies dat er een duidelijke relatie bestaat tussen voeding en kanker. Zo weten we dat mensen met een hoog bloedsuikergehalte, zoals voorkomt bij diabetes type 2 en bij obesitas, een veel hogere kans op kanker hebben. Ook is bekend dat hoe hoger je bloedsuikergehalte is wanneer eenmaal kanker is geconstateerd, hoe agressiever en sneller de kankercellen groeien en hoe slechter je prognose is op overleving en genezing. Wanneer je geen kanker wilt krijgen en een betere kans wil maken om de ziekte te overleven, kun je dus maar beter geen suiker consumeren en juist wel fruit en vooral veel groenten zoals Moerman adviseerde.

Op een aantal andere punten slaat het Moermandieet de plank ook behoorlijk mis. Het drinken van sinaasappelsap is (samen met frisdranken) zo mogelijk de ongezondste vorm waarin je suiker kunt consumeren, met hoge bloedsuikerspiegels tot gevolg. Recente onderzoeken laten zien dat hoe meer fris- en vruchtendranken je drinkt, hoe hoger de kans is dat je kanker krijgt. De verder door Moerman ontraden thee blijkt in recente studies juist wel gezond. Onderzoek na onderzoek laat zien dat diegenen die regelmatig groene thee drinken, daarmee een lager risico lopen op kanker.  En met de aanbevolen regelmatige consumptie van bruinbrood, zilvervliesrijst en honing jaag je, evenals met fris- en vruchtendrank, je bloedsuikerspiegel omhoog en stimuleer je de groei van kanker. Op deze manier worden kankercellen namelijk rijkelijk voorzien van glucose, wat hun essentiële en daarmee favoriete bron van energie is.

Moerman was een originele denker en verdient zeker meer respect dan om weggezet te worden als kwakzalver, alleen al door zijn gedurfde, en later bevestigde visie over de sterke samenhang tussen voeding en kanker. Ik moet echter ook vaststellen dat het Moermandieet ondertussen wetenschappelijk is achterhaald. Indien je voeding in wilt zetten als instrument om kanker te voorkomen en als hulpmiddel voor de behandeling ervan, moet je dit op een andere manier doen. De trefwoorden daarvan luiden een koolhydraatarm voedingspatroon ter preventie en het ketogeen dieet als hulpmiddel bij de behandeling van kanker, eventueel aangevuld met periodiek vasten.

Daarmee kan het Moermandieet wat mij betreft worden bijgeschreven in de lijst van weliswaar dappere, maar uiteindelijk onsuccesvolle pogingen om kanker te overwinnen.       William Cortvriendt is medicus en auteur van diverse bestsellers over de relatie tussen leefstijl, ziekte en gezondheid zoals Hoe word je 100 en Lichter. Binnenkort wordt zijn nieuwe boek Kankervrij gepubliceerd over wat we zelf kunnen doen om kanker te overwinnen.

Facebook
Twitter
LinkedIn
Pinterest