Suiker en kanker

Ik val maar meteen met de deur in huis. Suiker dat we van nature allemaal lekker vinden, dat fabrikanten in bijna al hun industrieel bereide voeding en drank stoppen en dat we bovendien zelf in ruime mate toevoegen aan onze voeding en drank zoals koffie en thee is uitermate kankerverwekkend. Zodanig zelfs dat het geven aan je kind van een blikje frisdrank of een glas vruchtensap waarschijnlijk even kankerverwekkend is als je kind een sigaret te laten opsteken. Het nuttigen van slechts een kleine hoeveelheid fris- of vruchtendrank van 100 ml per dag leidt volgens recent gepubliceerd onderzoek al tot een verhoging van je risico op kanker met maar liefst 18 procent. En dat terwijl toxicologen in hun standaardtesten zien dat suiker een veilig onderdeel van onze voeding is en niet als kankerverwekkend kan worden bestempeld. Hoe zit dat?

Toename suikerconsumptie en kanker gaan hand in hand

Suiker is pas sinds de negentiende eeuw een populair onderdeel van onze voeding en drank geworden. Vervolgens werd al in het begin van de twintigste eeuw geconstateerd dat kanker steeds vaker voorkwam in de Westerse wereld en dat de trend een opvallende gelijkenis vertoonde met de toename van diabetes. De arts-missionaris Albert Schweitzer die vanaf 1913 in equatoriaal West-Afrika werkte en in 1953 voor zijn werk de Nobelprijs won zag daar per jaar enige duizenden patienten en het was hem opgevallen dat hij in al die jaren van zijn werk in Afrika nog nooit een geval van kanker had gezien. Althans, tot het moment waarop ook zij Westerse voeding met suiker en op zetmeel gebaseerde producten gingen eten. Het afgelopen decennium is het ons eindelijk duidelijk geworden dat suiker voor een belangrijk deel verantwoordelijk is voor de toename van vele welvaartsziekten waaronder dus ook kanker en dat doet op verschillende verborgen manieren.

Overgewicht en diabetes type 2

Suiker wordt door ons verteerd in de twee onderdelen namelijk glucose en fructose waarna de glucosespiegel in het bloed – beter bekend als bloedsuikerspiegel – stijgt.

We weten dat mensen die chronisch hoge bloedsuikerspiegels hebben doorgaans kampen met overgewicht en in een later stadium diabetes type 2. Van beide groepen is bekend dat zij een sterk verhoogd risico lopen op kanker en dat wanneer kanker bij hen is geconstateerd de prognose slechter is dan bij iemand met een normaalgewicht of zonder diabetes.

Te veel hormonen

Wanneer onze bloedsuikerspiegel stijgt neemt ook de bloedspiegel van de hormonen insuline en ILGF (insulin Like Growth Factor) toe. En we weten ondertussen dat een hoge spiegel van deze hormonen kankercellen stimuleren om (nog) sneller te delen en te groeien. Ook zorgen glucose en insuline voor de opslag van te veel vet. Bij mensen met overgewicht produceren hun boordevolle vetcellen een overmaat aan oestrogene hormonen waardoor hun oestrogeengevoelige cellen sneller gaan delen en groeien. Het is dan ook niet verrassend dat bij overgewicht vooral endometrium- en borstkanker veel meer voorkomen.

Suiker is het snoepgoed van kankercellen

Verder weten we ook dat kankercellen voor hun energiebehoefte hele grote hoeveelheden glucose nodig hebben en dat ook op deze manier suiker de ontwikkeling en groei van kanker stimuleert. Het is dan ook vanwege deze afhankelijkheid niet verassend dat hoe hoger iemands bloedsuikerspiegel is hoe groter ook de kans is op het krijgen van kanker en wanneer eenmaal kanker is geconstateerd dit bovendien samengaat met een slechte prognose.

Fructose als kankerverwekker

Naast glucose bestaat suiker voor 50% uit fructose dat de bloedsuikerspiegel nauwelijks verhoogd. Echter we weten ondertussen meer over fructose en dit onderdeel van suiker blijkt voor een belangrijk deel verantwoordelijk voor het ontstaan van zogenaamde insuline resistentie wat inhoudt dat de normale lichaamscellen steeds minder gevoelig worden voor de normale werking van insuline waardoor er steeds meer insuline nodig is. Het gevolg is dat daarmee opnieuw de groei van kanker extra wordt stimuleert. Zo weten we dat vrouwen met hoge insulinespiegels een bijna 2,5 maal grotere kans hebben op het krijgen van borstkanker. Zodra diabetici met insuline moeten worden behandeld neemt hun kans op het krijgen van kanker toe met 40-90 procent, afhankelijk van de duur van de behandeling.

Maar er is nog meer. Het is namelijk aangetoond dat fructose een direct beschadigende invloed heeft op bepaalde onderdelen van de cel, namelijk de mitochondriën. Het is daarbij al ver in de vorige eeuw ontdekt door de latere Nobelprijswinnaar Otto Warburg dat een dergelijke beschadiging voorafgaat aan het ontstaan van kanker. Bovendien is uit modern onderzoek gebleken dat fructose ook nog eens gebruikt kan worden door kankercellen om daarmee snel nieuw DNA te maken waardoor ze sneller kunnen delen en groeien.

Toxicologietesten missen de gevolgen van suiker

De standaard toxicologie testen kijken of bepaalde stoffen beschadigingen veroorzaken in het DNA en doen daarmee een voorspelling of deze kankerverwekkend zijn of niet. Suiker komt uit deze testen naar voren als niet-kankerverwekkend, echter daarmee worden de hierboven beschreven indirecte effecten van suiker volledig gemist. Het zal je inmiddels duidelijk zijn dat suiker niet zomaar een lekkernij is waarmee we onszelf en vooral onze kinderen kunnen verwennen. Lange tijd dachten we dat rotte tanden de belangrijkste bijwerking was van dit zoete spul wat we wel konden voorkomen door goede handhygiëne. Neen, suiker is samen met roken de voornaamste reden dat 4 op 10 mensen tijdens hun leven te horen krijgen dat ze kanker hebben!

Zuivere suiker heeft een aantrekkelijke helderwitte kleur. Ook wat deze eigenschap van suiker betreft heeft de natuur ons geen goede dienst bewezen. De kleur van suiker had eigenlijk zwart moeten zijn. Pikzwart.

William Cortvriendt is medicus en auteur van diverse bestsellers over de relatie tussen leefstijl, ziekte en gezondheid zoals Hoe word je 100 en Lichter. Binnenkort wordt zijn nieuwe boek Kankervrij gepubliceerd over wat we zelf kunnen doen om kanker te overwinnen.